Ieder mens heeft recht op een prettige en veilige werkomgeving. Met regels, procedures en bewustwordingscampagnes zetten bedrijven zich in voor veiligheid voor iedereen. Het doel is het terugdringen van het aantal onveilige situaties met minder incidenten (verzuim, schades) tot gevolg. Een essentiële factor is het bewustzijn in alle lagen van de organisatie van de eigen bijdrage aan de veiligheid. Dat heeft alles te maken met houding, gedrag en cultuur. Is er een setting gecreëerd waarbij mensen zich durven te uiten mocht er sprake zijn van een minder veilige situatie? Wordt er over veiligheid gesproken en worden de medewerkers gehoord. Nadeel is het gevaar van het klakkeloos navolgen van regels in plaats dat er zelfstandig over (on)veiligheid wordt nagedacht en de link met duurzame gedragsverandering wordt vaak onvoldoende of helemaal niet gelegd.
Emotionele veiligheid leidt een grotendeels onzichtbaar en verborgen bestaan. Het merendeel van de issues speelt zich af onder water. Wat is emotionele veiligheid nu precies? Gaat het alleen om vertrouwen? Emotionele veiligheid wordt gedefinieerd als de mate waarin je je veilig voelt om risico’s te nemen in je team. Het is een graadmeter van de bereidheid van teamleden om er op te vertrouwen dat anderen geen misbruik maken van hen.

Hoe herken je het gebrek aan emotionele veiligheid (veelal ook te zien in de vormende fase van teamontwikkeling):

• Er wordt om de hete brij heen gedanst
• Er wordt weinig feedback gegeven of gevraagd
• Leidinggevenden zijn veel aan het woord
• Op collegiale verzoeken om hulp reageert men afwijzend
• Er worden geen vragen gesteld
• Er zijn geen meningsverschillen

Samenwerking binnen teams nodigt uit om te kijken naar de onzichtbare, verborgen en informele processen in de onderstroom. Om te achterhalen wat de beweegredenen en gevoelens zijn van de betrokkenen. Om niet alleen te kijken naar de regels en systemen, maar ook naar wat zich tussen de regels afspeelt en wat de ongeschreven regels zijn. Als je merkt dat je een onveilig gevoel hebt , neem je gevoel dan vooral serieus. Onderzoek het: Waar heeft dit onrustgevoel precies mee te maken? Is er een grens voor mij overschreden waardoor ik me zo voel? Welke grens en door wie? Wat kwam er voor mij onverwacht of onlogisch over?

Vervolgens vraag je jezelf af: wat heb ik concreet nodig om me veiliger te voelen? En hoe ziet dat eruit? Wat moet er precies anders? Vraag jezelf daarna af: hoe kan dit geregeld worden? Wat moet en kan ik zelf regelen?

Tips voor de leider om de emotionele veiligheid te waarborgen:

Geef het goede voorbeeld – Stel jezelf als leider kwetsbaar op. Deel fouten die je hebt gemaakt en laat zien dat het niet erg is om een risico te nemen.
Wees inclusief – Betrek iedereen in het team, probeer andersdenkenden de ruimte te geven om een ander geluid te laten horen en vraag door.
Sta achter het team – Ondersteun en representeer het team bij de omgeving. Zorg dat het team elkaar onderling aanspreekt en op een gezonde manier conflicten aangaat.

Wil je weten hoe we hoe dit er in de praktijk aan toe gaat? Luister dan naar de podcast met Marieke van Ginkel, leiderschapstrainer van Drijvende Kracht. De titel is ‘Help! Ik voel me emotioneel niet veilig in mijn team’

Bron: De basics van informeel leiderschap – www.mariekevanginkel.nl